PALEOLİTİK CAG

PALEOLİTİK ÇAĞ

Alt Paleolitik 2,5 milyon -200.000

Orta Paleolitik 200.000-40.000/35.000

Üst Paleolitik 40.000/35.000-20.000

Erken Epipaleolitik 20.000-15.000 (Kebaran)

Orta Epipaleolitik 15.000-13.000 (Geometrik Kebaran)

Geç Epipaleolitik    Erken Natufian 13.000-11.000

                                 Geç Natufian 11.000-10.000

Alt Paleolitik Çağ

Alt paleolitik çağda yaşayan insan türleri Homo Habilis ve Homo Erectus'tur. Bilinen en eski alet kesici bir kenar elde etmek amacıyla bir ya da iki yüzden yontulmuş çakıllardır.

Homo Erectus döneminde ise iki yüzeyli aletler el baltaları üretilmiştir.Afrika dışındaki alt paleolitik dönem merkezlerine baktığımızda Levand Bölgesi'nin (Doğu Akdeniz'de) güneyindeki Rift Vadisindeki YİRON arkeolojik siti bilinen en eski buluntu yerleri arasındadır.

Açık havada bırakılan bulunttuların olduğu yerlere açık hava sitleri denir.

Türkiye'de ise Doğu Akdeniz Bölgesinin kuzey ucunda bulunan Hatay Bölgesindeki Ali Efendi Deresi yakınlarındaki bir arkeolojik sitten ele geçirilen endüstriler önemlidir.

İnsan alt paleolitiğin başlangıcında doğal yangınlardan kor toplama yoluyla ateş elde ederken günümüzden 400.000 yıl önce istediği zaman ocağını yakabilen bir varlık haline gelmiştir.Ateşin bulunması sonucunda yiyeceklerin artık pişirilerek tüketilmesiyle birlikte beyin fonksiyonlarında önemli bir gelişim yaşanmıştır.Ateşin yaydığı ısı ve ışık sayesinde günlük yaşam süresi uzamış ve soğuk iklime uyum sağlanmıştır.Ateş yine bu özellikleriyle günlük yaşamın kendi etrafında organize olmasına yol açmıştır.Bu durum ise grup bireyleri arasındaki sosyal bağların güçlenmesine sebep olmuştur.

Anadolu Coğrafyası üzerindeki en eski buluntu yeri günümüzden 1 milyon yıl öncesine dayanan Konya yakınlarındaki DURSUNLU sitidir.

Anadolu Alt Paleolitik Buluntu Yerleri

-Yarım Burgaz Mağarası 400.000 yıl öncesine ait iki yüzeyli aletlere rastlanmıştır.

-Antalya Karain Mağarası 500.000 yıl öncesine ait iki yüzeyli aletlere rastlanmıştır.

-Kaletepe Deresi (Niğde Göllüdağ) 500.000 yıl öncesine ait obsidyen alet örnekleri

-Şeyhiremus Tepesi Adıyaman yakınlarında

Orta Paleolitik Dönem

Bu dönemde Homo Sapiens Neanderthal adı verilen insan türü yaşamıştır.

Alt paleolitik dönemin iki yüzeyli aletlerinin yerine çok daha ince bir işçilik gösteren ancak çok daha etkin özelliklere sahip aletler üretilmiştir.

Orta paleolitikteki en önemli gelişme insanın ENTELEKTÜEL yapısındaki değişimdir.Bu gelişme bir öteki dünya algısının sonucu olarak ölülerin gömülmesi ve çeşitli ölü ritüellerinin düzenlenmesidir.İran'da Şanidar Mağarası'nda bulunan yaşlı bir Neanderthal gömüsü papatyalardan oluşturulmuş bir çiçek yatağı üzerine yerleştirilmiştir.(60.000 yıl önce)

Alt paleolitikteki yerleşim yerleri orta paleolitik dönemde de mevcuttur.

Üst Paleolitik Dönem

Günümüzden 40.000 yıl önce Neanderthal yok olur ve ortaya Homo Sapiens çıkar.

Üst paleolitikle birlikte taşın yanı sıra hayvan kemikleri ,dişler,boynuzlar,yumuşakça kabukları(salyangoz,midye kabukları) yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır.Üst paleolitik dönemde alet üreten aletler ortaya çıkmıştır.

İnsanoğlunun gelişim safhası boyunca çevresel faktörlerin bu sürece etkisi göz ardı edilemeyecek kadar büyüktür.İklim koşullarındaki değişiklikler insanoğlunun yaşam stratejilerini doğrudan etkilerler.Son buzul çağı boyunca yakın doğunun genel iklimsel karakteristiği soğuk ve kurak olarak tanımlanabilir.Genel bitki örtüsü çöl ve bozkır alanlarından oluşur.Doğu Akdeniz boyunca ve Akdeniz sahillerinde dağların batıya bakan yamaçları bitki örtüsü bakımından ormanlık yamaçlar olarak tanımlanır. M.Ö 13 bin civarlarında sıcaklık değerlerinde ani bir yükselme yaşanır.Bu yükselme literatüre Boling Alerad evresi olarak geçmektedir.Daha sonraki 2000 yıl içerisinde belli dalgalanmalar yaşansa da genel eğilim sıcaklıkların düşmesi yönündedir. M.Ö 11.000 ile 10.000 tarihleri arasında buzul çağın iklim koşullarına yeniden bir dönüş yaşanır.Bu dönem literatürde YOUNGER DRYAS olarak adlandırılır.Soğuk ve kurak iklim koşulları M.Ö 10.bin yılda son bulur ve sıcaklık değerlerinde ani bir yükselme yaşanır.Bu yükselme 2000 yıl boyunca devam eder.Yakın doğuda younger dryasın son bulması ve HOLOSEN  dönemin başlaması Neolitik Çağ'ın başlangıcıyla aynı döneme gelmektedir.