Mozaik değişik renklerde küçük, taş,
mermer, cam ve seramik parçalarının bir düzlem üzerinde yan yana getirilmesiyle
yapılan döşeme ya da duvar süsleme sanatıdır. Mozaiği oluşturan küçük parçalara
tessera denilmektedir.
Mozaik sürekliliği olmayan parçalardan
oluşan bir yüzeydir ve karakteri yapıldığı malzemenin özelliklerini yansıtır. Parçaların
biçim, boyut, renk ve dokuları nasıl kullanılabilecekleri ve
oluşturabilecekleri etkiyi de belirler. Mozaik tasarımının yapılması
uygulanacağı alanla ilişkilendirilmelidir.
Yapım tekniği açısından
bakıldığında Mozaik Sanatı’nın ilk örneklerine M.Ö. 3 binde Mezopotamya’daki
Sümer Uygarlığında rastlanır. Bundan sonra ise mozaik sanatı tüm Antik Çağ
boyunca çeşitli dönemlerde ve değişik toplumlarda farklı uygulama teknikleri
ile birlikte görülmeye başlanmıştır.
Roma Dönemi/Antakya
Mozaiği Oluşturan Katmanlar
Statumen: Başarılı ve düzgün bir yüzey elde etmek
için ilk ve en önemli aşamadır. Yumruk büyüklüğündeki taşların toprak yüzeyine
yerleştirilmesi ile oluşan temel tabakasıdır. Bu tabaka sızan suların toprak
zemine aktarılmasına yardımcı olur.
Rudus: Kalın
taneli bir yapısı olan bir tür harçtır. Bu harçta bağlayıcı oranı düşüktür.
Statumenin hemen üzerine serilmektedir.
Nucleus: İçerisinde
bol miktarda kiremit kırığı veya çömlek parçaları bulunan kireç bazlı bir
harçtır. Rudusa göre daha ince bir kalınlığa sahiptir.
Yatak
Harcı: Mozaiği oluşturan taşların yerleştirildiği ince dokulu harç
tabakasıdır.
Tessellatum:
Mozaiği oluşturan parçaların oluşturduğu tabakadır. Taş, seramik veya cam
malzemeden oluşmaktadır.
Tesellatum
Yatak harcı
Nucleus
Rudus
Statümen
MOZAİK ÇEŞİTLERİ
Opus Tessellatum: Erken dönemlerde kullanılan çakıl
mozaikleri Opus Tessellatum mozaiklerinin kaynağını oluşturmaktadır.
Opus Vermiculatum: Bir başka yer döşeme tekniği olan Opus
Vermiculatum ise, uygulanacak olan yüzeyin ana konturları ve ayrıntıları
belirlenip, içlerinin doldurulması tekniğidir.
Opus Musivum: Duvar
mozaiği olarak yapılan ve Opus Musivum diye ifade edilen terim, antik dönemde
ayrıca her türden mozaikler için kullanılmıştır.
Opus Sectile; bir çeşit mimari kakmacılık olarak
adlandırılmaktadır. Bu teknik, desene göre renk, boy, ve biçimlerden oluşan
mermer mozaik türüdür.
